IKEA is fiscaal gezien voor een groot deel Nederlands. En gelet op de discussie over belastingontwijking van multinationals wil de Europese Commissie daar naar gaan kijken.

Meubelgigant IKEA, zo stelt de Commissie, heeft “mogelijk” dankzij twee fiscale deals in Nederland “minder belastingen hoeven te betalen” dan andere bedrijven. Eurocommissaris Margrethe Vestager van Mededinging heeft daarom maandag een diepgaand onderzoek geopend naar de afspraken met de Nederlandse Belastingdienst, kondigde zij in Brussel aan.

Het onderzoek van de Europese Commissie heeft betrekking op afspraken (‘rulings’) met dochterbedrijf Inter IKEA Systems dat in Delft is gevestigd. ,,Op basis van ons voorlopig onderzoek lijken twee fiscale rulings die de Belastingdienst in 2006 en 2011 heeft afgegeven de belastbare winst van Inter IKEA Systems in Nederland aanzienlijk te hebben verlaagd”, aldus Vestager. Dat komt neer op ongeoorloofde staatssteun omdat andere bedrijven niet dezelfde voordelen hebben.

IKEA bestaat uit twee holdings: de IKEA Group, waaronder alle meubelwinkels hangen, en het in Delft gevestigde Inter IKEA Systems dat gaat over het intellectueel eigendom. Via een franchiseconstructie werd onderlinge winst en geld tussen Nederland, Luxemburg en Liechtenstein doorgeschoven om gebruik te maken van gunstige belastingconstructies.

Vestager noemt geen bedragen, maar in een eerder onderzoek door de Groenen in het Europees Parlement naar belastingontwijking van IKEA word een bedrag van bijna een miljard euro tussen 2009 en 2014 genoemd.

Uit het het onderzoek kwam naar voren dat via de ‘Nederlandse route’ diverse EU-landen tientallen miljoenen euro’s zijn misgelopen. Zo zou er in Duitsland voor 35,6 miljoen euro zijn ontweken, en in Frankrijk 23,8 miljoen euro.

De Nederlandse belastingroute van IKEA

In de belastingconstructie is het concern in twee delen opgesplitst: IKEA Group, dat de winkels exploiteert, en Inter IKEA, die de eigenaar is van de fabrieken en productontwikkeling.

IKEA Group, het bedrijf dat de meubelzaken exploiteert, betaalt drie procent van hun omzet aan de IKEA Group om de naam IKEA te mogen gebruiken. Daardoor is er voor de winkels minder belastbare winst. Inter IKEA Group staat in Nederland ingeschreven en kan door belastingverdragen met Nederland de royalty’s innen zonder daar veel belasting over te betalen.

De opbrengst wordt weer doorgesluisd naar de holding Interogo in Liechtenstein en Luxemburg. Die leent dat geld weer uit aan IKEA Systems, dat in Nederland staat ingeschreven. Die betaalde in drie jaar een groot bedrag aan rente: 972 miljoen euro. Op die manier wordt de winst van Inter IKEA Group flink verlaagd.

Interogo hoefde over dat bedrag maar 0,09 procent rente te betalen. Het overgrote deel van het geld werd weer doorgesluisd naar Liechtenstein, als dividend. Daar wordt dividend van buitenlandse dochters niet belast.

De fractie van de Groenen in het Europese Parlement pleitte er afgelopen jaar al voor dat Europese Commissie de belastingontwijking van IKEA gaat onderzoeken.

IKEA stelde maandag in een reactie zich te houden aan de belastingregels in alle gebieden waar de meubelverkoper actief is: "De manier waarop wij door nationale overheden belast zijn, komt naar onze mening overeen met Europese regels. Het is goed dat dit onderzoek dat kan bevestigen en duidelijkheid kan verschaffen.''

De meubelgigant laat verder weten dat het onderzoek een zaak tussen de Europese Commissie en Nederland is. IKEA stelt wel de beslissing van commissaris Margrethe Vestager te bestuderen. Ook zegt het bedrijf "uiteraard'' mee te werken aan het onderzoek en vragen van Nederland en de Commissie te willen beantwoorden.